En waarom het sollicitatiegesprek eigenlijk het allermakkelijkste verkoopgesprek is
Het sollicitatiegesprek is misschien wel een van de grootste stressmomenten. Je moet jezelf verkopen: doodeng. Toch is er geen gemakkelijker verkoopgesprek dan het sollicitatiegesprek. Want wanneer weet je nu vooraf zo goed wat de ander gaat vragen? Je hebt een hele lijst aan wensen en eisen gekregen (de vacature), je hebt het bedrijf onderzocht én je gesprekpartner online kunnen stalken. En toch gaat het vaak mis. Daarom help ik je met deze vijf tips.
Nog voordat je je voorbereidt, ga je eens rustig zitten. Je pakt de vacature erbij en leest hem grondig door. Waar zijn ze nu echt naar op zoek? En hoe goed pas je op deze functie? Zou jij jezelf aannemen voor deze functie? Zo ja, waarom? Onderbouw voor jezelf eens waarom jij de juis - te persoon bent voor deze job. Denk aan voorbeelden uit je werk zoals projecten, verantwoordelijkheden en acties die aantonen dat jij beantwoordt aan de functie-eisen.
ZOU JIJ JEZELF AANNEMEN VOOR DE FUNCTIE WAAROP JE SOLLICITEERT?
Het verplaatsen in de stoel van de werkgever kun je systematisch aanpakken. Heel strikt genomen gaan de vragen tijdens een sollicitatie over vier zaken.
Je cv bestaat uit je vaardigheden, opleidingen en werkervaring. Zorg dat je bij ieder voordeel dat je noemt een onderbouwing hebt. Wie? Wat? Waar? Waarom? Hoeveel? Wat was jouw verantwoordelijkheid? Zorg dat je cv niet bestaat uit lege hulzen: onderbouw wat je zegt. Dan staat je sollicitatie als een huis.
Hoe vaak weet je nu voor een verkoopgesprek al wat de ander gaat vragen? De vacature staat bol van de aankoopintenties van de werkgever. Doe daar iets mee. Zorg ervoor dat je goed onderbouwde argumenten hebt die aantonen dat jij voldoet aan de gestelde eisen.
Kopieer en plak de vacaturetekst bijvoorbeeld in een leeg tekstbestand en markeer alle eisen en elk profielkenmerk. Zet eronder hoe jij voldoet aan elk van deze eisen en kenmerken.
Daarnaast zijn er de 'clichévragen'. Wat zijn je sterke punten? Wat zijn je zwakke punten? Het internet staat bol van deze vragenlijsten . Loop daar eens doorheen, denk erover na. Als je bijvoorbeeld al geen antwoord kunt geven op je drie sterke punten, dan heb je nog niet genoeg over je sollicitatie nagedacht. En dat zal de werkgever ook merken.
Aan het eind van het gesprek vraagt de werkgever meestal of jij nog vragen hebt. Als jij dan antwoordt met 'nee', kan dat ongeïnteresseerd lijken. Bedenk dus vooraf wat jij graag wilt weten. Bovendien: het sollicitatiegesprek is tweerichtingsverkeer. Het is dus ook belangrijk dat jij genoeg informatie verzamelt om te kunnen beoordelen of deze baan wel bij jou past.
In het sollicitatiegesprek komt alles samen waarop je je vanaf het begin hebt voorbereid. Dit is het moment om te onderbouwen wie je bent, wat je kunt en wat je wilt. Voor alle drie de vragen geef ik je een aantal tips.
Zorg dat je je verhaal, met het juiste antwoord op die 'standaard' eerste vraag 'vertel eens wat over jezelf', direct goed neerzet. Denk je eens in wat een werkgever wil horen. Welk beeld wil je van jezelf neerzetten? Ik help je met een voorbeeld.
Met het antwoord op die drie korte vragen zet je jezelf direct op de kaart. Verwerk de antwoorden op die vragen in een korte inleiding van drie tot vijf zinnen over jezelf. Voordat je naar binnen gaat moet je weten hoe je je gaat presenteren.
'Ik ben Yasmine Saha, 25 jaar accountmanager, momenteel bij Mediabureau X.'
Nadat je jezelf op de kaart hebt gezet is dit het moment om uit te blinken. En dat doe je door je antwoord op deze vraag te onderbouwen. In deze fase gaat het in sollicitatiegesprekken heel vaak fout. Daarom is het zo belangrijk dat je vooraf de voorbeelden uit je cv goed doorneemt en je voorbereidt op doorvragen.
'Ik ben accountmanager bij Mediabureau X, hier beheer ik de relaties met MKB klanten in de regio Noord-Holland. Ik ben verantwoordelijk voor het behoud van de huidige klanten en werving van nieuwe afnemers.'
'Waar zie je jezelf over vijf jaar?' Echt een clichévraag natuurlijk. Maar heb je er ook direct een antwoord op? Voor een werkgever is het belangrijk om te weten wat jij wilt. Wil je binnen een jaar op zijn stoel zitten of zit je al met je hoofd bij je wereldreis aan het einde van het jaar?
Zeer waarschijnlijk ligt het 'ideale antwoord' in het midden. Te weinig ambitie is funest, maar te veel ambitie is ook niet goed. Overenthousiasme kan soms ook gezien worden als een gebrek aan zelfkennis en realiteitszin. Als nieuwe collega moet je je namelijk wel eerst bewijzen. Je zult meters moeten maken op de werkvloer voordat je met de baas mag meedenken over de jaarplannen.
'Graag richt ik mij in de toekomst op het landelijke relatiebeheer van MKB+ en multinationals.'
Dit is heel simpel: weet waar je naartoe gaat en met wie je praat. Lees de website, gebruik de functie News van Google om nieuws over het bedrijf te vinden. Check de social media accounts van je gesprekspartner.
Kijk ook naar de toon waarop het bedrijf schrijft, kijk eens goed wat de werkgever uitdraagt en kijk wat de werknemers aan hebben. Kijk of er een nieuwsbrief is, loop op LinkedIn eens door de profielen van je mogelijke nieuwe collega's. Wie zijn ze? Wat doen ze? Hoe zien ze eruit en hoe praten ze?
Lees je in en bereid je voor. Je hoeft niet de jaarverslagen uit je hoofd te kennen maar ga wel gedegen te werk.
Probeer via de website, LinkedIn of social media een idee te krijgen van de stijl van het bedrijf waar je naartoe gaat. Sluit in je kledingkeuze aan bij de stijl van het bedrijf. Als iedereen op slippers loopt, kun jij je beter wel wat netter kleden.
Iets uitstralen gaat verder dan je kleding. Zorg ervoor dat je fris ruikt maar niet overheersend, poets je schoenen en controleer of je nagels schoon en geknipt zijn. Let erop hoe je binnenkomt. Maak je rug recht, geef een stevige hand (ook weer niet té) en maak oogcontact. Die eerste indruk is verschrikkelijk belangrijk.
Zorg ook dat je uitstraalt dat je je hebt voorbereid. Neem een pen, een map, je cv en zelfs de geprinte vacature mee. Misschien doe je er niets mee, maar je laat wel zien dat jij je voorwerk goed hebt gedaan. Je neemt het serieus. En dat wil je uitstralen.
Ik wil hogerop: een managementfunctie bij een groot bouwbedrijf. Ik zoek een werkplek binnen een straal van 25 kilometer van huis. Ook in mijn salaris wil ik een stap omhoog: minimaal 65.000 op jaarbasis met auto.
Weet wat je wilt voordat je vertelt wat je doet.
Als je dit voor jezelf helder maakt, krijg je een beeld van hoe je jezelf kunt presenteren. Kijk eens naar je cv met je sollicitatiedoel in je achterhoofd. Is je cv toegespitst op je doel? Maak je doel zo concreet mogelijk. Daarna is het een kwestie van stoppen met denken en beginnen met doen.
Het heet niet voor niets een sollicitatiegesprek. Dus voorkom dat het gesprek 'uit balans' raakt, en jij of je gesprekspartner teveel aan het woord zijn. Dan lijkt het meer op een sollicitatiemonoloog. Hiervoor is een simpel ezelsbruggetje: ik - jij - wij.
HET SOLLICITATIE-EVENWICHT: IK - JIJ - WIJ.
Zorg er tijdens het gesprek voor dat jullie allebei even - veel aan bod komen, en dat jullie de mogelijkheden voor samenwerking bespreken. Dus: eenderde van het gesprek vertel jij over wie je bent, wat je kunt en wat je wilt. Eenderde van het gesprek vertelt de werkgever over wat hij doet, wat het bedrijf doet en waar men naar op zoek is. Het laatste gedeelte onderzoeken jullie samen of er een match is. Je hoeft er natuurlijk geen stopwatch bij te houden, maar het is wel een goede leidraad om in je achterhoofd te houden.